Tydzień, który zmienił świat

Rozpoczęliśmy Wielki Tydzień, już za kilka dni będziemy ponownie celebrować najważniejsze wydarzenia historii zbawienia. Chwile te zostały dość szczegółowo opisane przez wszystkich czterech ewangelistów – opisy męki Jezusa zajmują sporą część ich dzieł. Zapraszam Was zatem na chronologiczną pielgrzymkę przez Wielki Tydzień.

Jedna mała informacja na początek – ze względów praktycznych pominę podawanie dokładnych fragmentów biblijnych przy poszczególnych wydarzeniach. Każdy zainteresowany z pewnością samodzielnie będzie w stanie odnaleźć opisywane wydarzenia w tekście Ewangelii.

Co Jezus robił przed swoją męką? Jak godzina po godzinie wyglądał Wielki Piątek? Czy w Wielką Sobotę rzeczywiście nic się nie działo?

Zapraszam do lektury!

Ile dni ma tydzień?

Zanim przejdziemy do wydarzeń Wielkiego Tygodnia trzeba zauważyć pewien istotny szczegół. Żydowska rachuba czasu różni się znacznie od naszej i stąd chronologiczne opisywanie wydarzeń biblijnych może sprawiać na pewne trudności.

Po pierwsze – dla Żydów nowy dzień rozpoczyna się po zmroku, a dla nas o godzinie 0:00. A zatem na przykład nasz poniedziałkowy wieczór to dla Żyda już wtorek.

Po drugie – w czasach biblijnych Żydzi nie stosowali znanego nam sposobu podziału doby na godziny, pierwsze takie próby podejmowali dopiero po niewoli babilońskiej. W Starym Testamencie wystarczało im zupełnie stwierdzenie, że oto jest wieczór, ranek, lub południe (oraz różne formy opisowe w stylu „przed”, „po”, itp.).

Biblijne opisy Wielkiego Tygodnia zawierają niekiedy określenie godziny dnia. W czasach Jezusa dzień dzielono na dwanaście godzin, od wschodu do zachodu słońca (ciekawostkę może więc stanowić fakt, że z wiadomych względów w lecie owe godziny były dłuższe niż w zimie). Nowy dzień zaczynał się o wschodzie słońca, południe wypadało pośrodku, końcem był zachód. Wschód to „godzina 0”, zachód to godzina 12, południe to godzina 6 – te pory były zawsze pewne. Jednak na przykład żydowska godzina 9 to niekoniecznie nasza 15, lecz połowa czasu między południem a zachodem słońca. Skomplikowane, co?

TEN tydzień

Sobota wieczorem (8 nisan)

Jezus przybył na święto Paschy do Jerozolimy, podobnie jak tysiące innych Żydów. Samo miasto było już tak wypełnione pielgrzymami, że o nocleg było bardzo ciężko. Na szczęście w Betanii, małej miejscowości obok świętego miasta mieszkali przyjaciele Jezusa – Marta, Maria i Łazarz. To właśnie u nich Jezus zatrzymywał się na noc podczas swoich wizyt w Jerozolimie i tak też zrobił tym razem.

Tego samego dnia wieczorem Jezus odwiedził Szymona Trędowatego, który wyprawił dla Niego ucztę. Podczas posiłku Maria namaściła Jezusa drogocennym olejkiem nardowym, co wywołało oburzenie Judasza, który przewrotnie uznał to za marnotrawstwo. Ewangeliści różnią się co do szczegółów – Mateusz i Marek mówią o wylaniu olejku na głowę Jezusa, Jan wspomina o namaszczeniu stóp Jezusa. Również podczas tej uczty do Jezusa przybywa wielu Żydów chcących zobaczyć Łazarza, którego Jezus wcześniej wskrzesił z martwych.

Niedziela Palmowa (9 nisan)

W niedzielę rano Jezus wydaje uczniom polecenie zdobycia osiołka, na którym ma zamiar udać się do Jerozolimy. Uczniowie oczywiście wykonują polecenie, a Mistrz z Nazaretu triumfalnie wjeżdża do miasta przez Bramę Złotą znajdującą się w murze świątynnym od strony Góry Oliwnej. Tłumy wiwatują na Jego cześć, machają gałązkami palmowymi i kładą swoje płaszcze na ziemi przed przejeżdżającym drogą Jezusem. Wydarzenie to opisują wszystkie cztery Ewangelie.

W Jerozolimie Jezus udaje się bezpośrednio do świątyni, gdzie naucza przez jakiś czas. Następnie udaje się do Betanii na nocleg.

Poniedziałek (10 nisan)

Według relacji Ewangelii synoptycznych to właśnie w Wielki Poniedziałek Jezus dokonuje oczyszczenia świątyni wyrzucając z niej kupców i handlarzy. Jan umieścił to wydarzenie na początku działalności publicznej Jezusa. Po dokonaniu tego niezwykle spektakularnego i mocno symbolicznego gestu, który budzi w obserwujących Go ludziach zdziwienie, Jezus naucza przez jakiś czas na terenie świątyni. Ewangelista Jan przytacza niewielki epizod, gdy z nieba rozlega się głos Boga Ojca potwierdzający pochodzenie i misję Jezusa. Na noc Jezus powtórnie udaje się do Betanii.

Wtorek (11 nisan)

Kolejnego dnia Jezus ponownie naucza w świątyni w Jerozolimie, ale tym razem czyni to za pomocą przypowieści (o dwóch synach, o przewrotnych rolnikach, o uczcie i wiele innych).

Również we wtorek ma miejsce słynna konfrontacja z Żydami dotycząca konieczności płacenia podatku cezarowi. Jezus sprytnie broni się przed pułapką zastawioną przez oponentów i w ten sposób wykazuje ich obłudę. Przestrzega również towarzyszących mu uczniów przed taką postawą.

Dzień ten to także uboga wdowa i jej skromny datek wrzucony do świątynnej skarbony. Jezus widząc jej ofiarność zachęca uczniów do hojności i zaufania Bogu we wszystkich sferach życia.

W czasie drogi powrotnej na nocleg do Betanii Jezus wygłasza na Górze Oliwnej mowę o zburzeniu Jerozolimy. Posiłkując się przypowieściami (m.in. o talentach oraz pannach roztropnych i nieroztropnych) zapowiada znaki, jakie będą towarzyszyć nadchodzącym wydarzeniom, oraz zachęca do czujności i postawy oczekiwania.

Środa (12 nisan)

Dzień ten Jezus spędza w Betanii w gronie uczniów i przyjaciół. Tylko Judasz myślami (i czynami również) jest gdzie indziej, Ewangelista Łukasz opisze to jako działanie złego ducha. Iskariota spotyka się z arcykapłanami i zawiera umowę – zdradzi swojego Nauczyciela za trzydzieści srebrników. Od tej pory zdrajca będzie szukał dogodnej okazji do działania.

Czwartek (13 nisan)

Rano Jezus wydaje polecenie przygotowania wieczerzy paschalnej, która zgodnie z tradycją i przepisami żydowskiego Prawa miała rozpocząć się po zmroku. Dwaj uczniowie posłusznie wypełniają polecenie Mistrza. Sam Jezus wraz z pozostałymi Apostołami przybywają do świętego miasta późnym popołudniem.

Piątek wieczorem (14 nisan)

Po zapadnięciu zmroku rozpoczyna się świąteczna wieczerza paschalna, którą znamy pod nazwą „Ostatnia Wieczerza”. Jezus z Apostołami spożywa tradycyjny posiłek, w czasie którego ustanawia sakrament Eucharystii i kapłaństwa. Obmywa również uczniom nogi na znak służby.

Ważnym momentem jest wyjawienie Apostołom tożsamości zdrajcy. Jezus odprawia Judasza i wręcz nakazuje mu podjąć działanie, które już wcześniej zaplanował. Judasz opuszcza Wieczernik i udaje się do arcykapłanów.

Jezus z Apostołami kończą świąteczną wieczerzę i udają się do ogrodu Getsemani. Tam modli się przez jakiś czas, a uczniowie zmęczeni zasypiają. W nocy do ogrodu przybywa Judasz ze strażnikami przydzielonymi mu przez arcykapłanów. Zdrajca wskazuje Jezusa pocałunkiem, co umożliwia aresztowanie. Apostołowie uciekają, a Jezus jest prowadzony do domu arcykapłana Kajfasza, gdzie zebrał się już Sanhedryn.

W nocy, gdy trwa sąd nad Jezusem Piotr trzykrotnie zapiera się swojego Mistrza, choć jeszcze kilka godzin wcześniej zarzekał się, że jest gotów oddać za Niego życie. Jezus jest przesłuchiwany również przez Annasza i króla Heroda Antypasa.

Piątek rano (14 nisan)

Nad ranem Sanhedryn wydaje wyrok śmierci na Jezusa. Żydzi nie mieli jednak możliwości wykonania go, ponieważ prawo to przysługiwało rzymskiej władzy okupacyjnej. Jezus jest więc prowadzony do prokuratora Piłata z Pontu. Namiestnik nie uważa Jezusa za winnego więc początkowo próbuje Go uwolnić i skazuje tylko na ubiczowanie. Ostatecznie jednak pod presją tłumu podburzonego przez arcykapłanów wydaje Jezusa na ukrzyżowanie. Na mocy świątecznego zwyczaju w zamian za Jezusa wolność uzyskuje Barabasz, skazany za zabójstwo.

Kiedy wyrok został ostatecznie potwierdzony Judasz Iskariota żałuje zdrady. Udaje się do arcykapłanów i próbuje uratować Jezusa. Żydzi jednak nie chcą go słuchać. Odzyskane pieniądze przeznaczają na zakup kawałka ziemi, na którym będą grzebać zmarłych cudzoziemców.

Rzymscy żołnierze znęcają się nad Jezusem – ubierają go w szkarłatną szatę, zakładają na głowę koronę z ciernia i szydzą z Niego. W końcu wkładają na Jego ramiona krzyż i prowadzą na miejsce wykonania wyroku – skałę o nazwie Golgota, znajdującą się poza murami miasta. Po drodze żołdacy zmuszają Szymona z Cyreny do pomocy Jezusowi, który na skutek ciężkiego biczowania coraz bardziej opada z sił. Na szczycie Jezus zostaje przybity do krzyża, na którym umiera około godziny 9 (nasza godzina 15).

Ukrzyżowanie miało miejsce po południu, a zatem zmrok był blisko. Następnego dnia był szabat, ostatni dzień tygodnia – święty dzień Żydów. Przyjaciele Jezusa uzyskują pozwolenie Piłata na zdjęcie ciała Jezusa z krzyża i pośpiesznie urządzają pogrzeb. Józef z Arymatei dostarcza płótna do zawinięcia ciała. Jezus zostaje pochowany w grobie wykutym w skale, niedaleko miejsca ukrzyżowania. Zapada szabatowy zmrok.

Sobota (15 nisan)

Dzień ten kojarzy się nam z ciszą i brakiem jakichkolwiek ważniejszych wydarzeń. Możemy się domyślać, że najbliżsi Jezusa oraz Jego uczniowie opłakują śmierć Mistrza i Przyjaciela. Arcykapłani jednak tego dnia nie myślą bynajmniej o szabacie i świętym odpoczynku nakazanym przez Prawo. Idą do Piłata i proszą o postawienie straży przy grobie Jezusa sugerując, że uczniowie będą chcieli wykraść Jego ciało, by rozpowiadać potem plotki o powstaniu z martwych. Namiestnik spełnia ich prośbę.

Po zmroku – a więc po upływie szabatu – kobiety idą dokupić dodatkowych wonności. Piątkowy pogrzeb był bardzo szybki i prowizoryczny, a zatem pierwszego dnia nowego tygodnia mają nadzieję dokończyć zwyczajowy ceremoniał.

Tydzień, w którym okazała się Światłość świata

Tak dopełnił się tydzień poprzedzający największy cud Jezusa. W niedzielę rano świat nie był już taki sam jak wtedy, gdy zasypiał poprzedniego dnia wieczorem…

Zobacz także: Co Izraelita rzuciła na tacę? Ofiary Starego Testamentu